Pürüzlü olukları ve yuvarlak çukurlarıyla bu grenli gri görüntüler, ay yüzeyiyle karıştırılabilir. Ama aslında Güneş Sistemimizin çok daha uzak bir üyesini gösteriyorlar: Mars .
15 TEMMUZ 1965’TE ÇEKİLDİLER: TAM 59 YIL ÖNCE
Paslı kırmızı komşu gezegenimiz hakkında daha fazla bilgi edinmek için 15 Temmuz 1965’te NASA’nın Mariner 4 adlı cesur uzay aracı tarafından fotoğraflandılar .
O zamana kadar Mars’ın teleskopla çekilen görüntüleri, yani yüzeyindeki gizemli karanlık lekeler, burada uzaylı bir medeniyetin yaşadığına dair inancı tetikliyordu .
Ancak Mariner 4, çorak bir gezegeni ortaya çıkardı ve bu gezegenin yaşam için bir cennet olduğuna dair inancı yerle bir etti.
Warwick Üniversitesi Fizik Bölümü’nde yardımcı doçent olan Daniel Bayliss, Mariner 4’ün mirasını ‘muazzam’ olarak nitelendirdi.
MailOnline’a konuşan Mariner 4’ün ana görevinin Mars’ın ilk yakın çekim görüntülerini çekmek olduğunu belirten Dr.
‘Ancak Mars’ın ağır bir şekilde kabuk bağlamış ve büyük ihtimalle yaşamdan yoksun olduğunu gösterdi.’
O DÖNEMDE BİLİM İNSANLARI MARS’TA HAYATIN OLDUĞUNA KESİN GÖZÜYLE BAKTILAR
Mars, gece gökyüzünde çıplak gözle görülebildiği için insanlar tarafından her zaman biliniyordu; belirgin kırmızımsı turuncu bir renk tonuna sahip parlak bir noktaydı.
Mars yüzeyindeki koyu renkli izlerin bitki örtüsü veya ‘kanallar’ olduğu algılandı ve bu durum gezegenin Dünya gibi yemyeşil bir dünya olduğu inancını tetikledi.
O dönemde bilim insanları, bitki örtüsünün Mars’ta insan benzeri gelişmiş bir medeniyetin yaşadığına dair bir işaret olduğunu düşünmüşlerdi.
İngiliz astronom Patrick Moore, 1956 tarihli ‘Mars Rehberi’ adlı kitabında şöyle yazıyordu: ‘Mars’ta alçak bitki örtüsünün var olmadığını varsaymak için hiçbir neden yok, ancak bunun var olduğuna dair çok sayıda kanıt var.’
1962’DE KIZIL GEZEGEN İÇİN İLK PROJE BAŞLADI: TAM 554 MİLYON DOLAR DEĞERİNDE
İç Güneş Sistemi (Mars, Venüs ve Merkür) hakkında daha fazla bilgi edinmek için NASA, 1962 yılında 554 milyon dolarlık Mariner programını başlattı.
Mariner 1 ve 2’nin hedefi Venüs iken, Mariner 3 Kasım 1964’te Mars’a yöneldi; ancak talihsiz bir fırlatma başarısızlığı yaşadı.
Neyse ki, birkaç hafta sonra Florida’nın Cape Canaveral limanından suya indirilen Mariner 4 daha başarılı oldu.
Mariner 4, 325 milyon mil yol kat ederek 228 gün geçirdi ve sonunda 14 ve 15 Temmuz 1965’te fotoğraf çekebilecek kadar yaklaştı.
En yakın olduğu zaman 15 Temmuz’da gezegene 6.118 mil (9.846 km) uzaklıktaydı.
NASA YEMYEŞİL BİR GEZEGEN BEKLERKEN KURAK BİR GEZEGENLE KARŞILAŞTI
Araçtaki kamera, Mars yüzeyinin yaklaşık yüzde 1’ini kapsayan 22 fotoğraf çekti, bunları 4 kanallı bir teyp kaydediciye kaydetti ve Dünya’ya iletilmesi dört gün sürdü.
Ancak NASA’nın hayal kırıklığına uğramasına yol açan şey, yemyeşil bir dünyanın kanıtı yerine, Dünya’dan çok Ay’a benzeyen, kraterlerle dolu ölü bir yüzeyin ortaya çıkmasıydı.
Planetary Society’nin baş bilim insanı Dr. Buce Betts, aracın Mars ortamının ‘bildiğimiz şekliyle yaşama çok elverişsiz’ olduğunu kanıtladığını söyledi.
MailOnline’a yaptığı açıklamada, ‘Soğuk sıcaklıklar, ince bir atmosfer ve manyetik alan bulunmadığını buldular. Bu da Dünya’nın aksine, yüzeyin zararlı radyasyona maruz kalabileceğini gösterdi.’ dedi.
MARS İLE İLGİLİ BÜTÜN BEKLENTİLER BOŞA ÇIKTI
NASA, Mariner 4’ün Mars’taki en eski ve en yoğun kraterli arazilerden bazılarını görüntülediğini, ancak ‘daha çeşitli ve jeolojik olarak daha yeni özellikleri’ gözden kaçırdığını söyledi.
“Sonuç olarak, bu bulgular birçok bilim insanının Mars’ın yaşam için elverişli bir yer olduğu yönündeki beklentilerini boşa çıkardı.” denildi.
Profesör Bayliss’e göre NASA bilim insanları orada yaşam bulmayı beklediklerini ‘hiç kimse bilmiyordu’, ancak ‘çorak bir Mars’ bulmak çok da büyük bir sürpriz olmayabilir.
MailOnline’a konuşan araştırmacı, “Ancak bu kesinlikle Mars’ın yüzeyinin gerçekte nasıl olduğuna dair asırlardır sorulan bir soruya cevap oldu” dedi.
O zamandan beri bilim insanları odaklarını Mars’ta geçmiş yaşama dair kanıtlar bulmaya, yani herhangi bir uzay aracının görüş alanından gizlenmiş temel organizmaları bulmaya çevirdiler.
Dr. Betts şunları ekledi: ‘Mariner 4, eğer yaşam varsa, bunun muhtemelen aşırı çevre koşullarında hayatta kalabilen mikroplar şeklinde olacağını gösterdi.’
MARS’TAKİ ATMOSFERİ KAYBOLMADAN ÖNCE SU VARDI
Mars’ta geçmişte veya günümüzde yaşam olduğuna dair bir kanıt henüz bulunmamakla birlikte bilim insanları , atmosferi kaybolmadan ve sıvı su buharlaşmadan önce , yaklaşık 2 milyar yıl önce , orada bol miktarda sıvı su bulunduğu konusunda hemfikir .
2022 yılında MailOnline’a konuşan Profesör Brian Cox, Mars’ta var olan en gelişmiş yaşamın muhtemelen ‘en iyi ihtimalle’ tek hücreli organizmalar olduğunu söyledi.
Elbette 1960’lardan bu yana uzay araçları defalarca Mars yüzeyine güvenli bir şekilde indi ve tozlu zeminin parlak ve net görüntülerini aldı.
Ancak çevirmeli telefonların yaygın olduğu bir çağda, küçük bir makineyi yüzlerce milyonlarca mil ötedeki başka bir gezegene göndermek eşi benzeri görülmemiş bir başarıydı.
MARİNER 4 MARS’I KEŞFETMEK İÇİN ZEMİN HAZIRLADI
Profesör Bayliss, Mariner 4’ün ‘teknoloji ve keşif anlamında yeni bir çığır açtığını’ söyledi.
MailOnline’a konuşan araştırmacı, “Bu, gelecekteki uzay görevlerine zemin hazırladı ve dijital görüntüleme, uydu iletişimi gibi pek çok yeni teknolojinin geliştirilmesine yol açtı” dedi.
‘Bunlar şu anda hepimizin faydalandığı şeyler.’
Mariner 4, Mars’ın yanından geçtikten sonra iki yıl boyunca Dünya ile aralıklı iletişimini sürdürdü ve Mars ortamı hakkında veri gönderdi.
Ancak 1967’nin sonuna gelindiğinde uzay aracı on binlerce mikrometeoroid çarpmasına maruz kalmış ve manevra için kullandığı azot gazı bitmişti.
Mariner 4 görevi resmen 21 Aralık 1967’de sona erdi ve geriye kalan uzay aracının hâlâ güneşin etrafında yörüngede döndüğüne, eski bir uzay çöpü olduğuna inanılıyor.
